ÖzU in Press - Bağlanmada, Kardeşler ve Akran İlişkileri (Turkish)

Milliyet

Geçtiğimiz haftalarda bağlanmadaki özelliklerin ilişkilerimizde ama öncelikle anne-babamızla kurduğumuz ilişkilerde nasıl şekillendiğine değinmiştik. Yapılan araştırmalar bağlanma özelliklerimizin etkisinin devam ettiğini ve bir kalıp olarak diğer ilişkilerimize aktarıldığını söylüyor. Bağlanma stillerinin ve özelliklerinin etkisini ilk olarak kardeşlerimizle ve akranlarımızla olan ilişkilerimizde görmek mümkün.

Kardeşler ve Bağlanma

Bu başlık altında aklımıza gelecek ilk soru "İki kardeş aynı bağlanma stilini gösterir mi?" olacaktır. Araştırmalar kardeşlerin güvenli veya güvensiz bağlanma özelliklerindeki paralelliğin %60'ın üzerinde olduğuna işaret ediyor. Bu benzerlikte en önemli rolü yine annenin davranışları oynuyor: Yani duyarlı bir anne her iki çocuğuna da olumlu ve destekleyici davranarak güvenli bağlanma geliştirmelerine zemin hazırlayabiliyor. Çocuğun cinsiyeti ve gelişimsel olarak bulunduğu yaş aralığı ise bu ilişkinin farklılaşmasında etkili. Örneklerimize baktığımızda, Ayşe'nin annesi hem Ayşe'ye hem kardeşi Elife benzer biçimde davranmaya çalışıyor. Elif ve Ayşe güvenli bağlanma özellikleri gösteriyorlar. Ancak Zeynep'in annesi kardeşi Ahmet'e Zeynep'ten farklı davranıyor. Erkek olduğu için Ahmet'in aile içinde ayrıcalıklı bir konumu var. Bu durum Ahmet'i bazen daha çok oyuncakla oynayabilmesine bazen sınırları daha rahat esnetebilmesine neden oluyor. Zeynep Ahmet'i kıskanıyor çünkü annesinin ona daha olumlu davranıyor ve hiç kızmıyor. Ali'nin kardeşi Ozan da Ali gibi anne-babasından yakınlık ve ilgi pek görmüyor. İyi ve olumlu ilişkiyi anne-babalarıyla deneyimlemedikleri için Ali ve Ozan birbirleriyle sürekli çatışıyorlar ve birlikte oyun oynamayı hiç sevmiyorlar. İlerleyen yıllarda, Zeynep ve Ali'nin kardeşleriyle olan ilişkileri uzak ve olumsuz şekilde evrilirken, Ayşe ve kardeşi Elif birbirlerine daha çok sahip çıkıp destek olabiliyorlar.

Akran İlişkileri ve Bağlanma

Çocukların bağlanma özellikleri arkadaşlarıyla olan etkileşimi ve arkadaş grupları içindeki konumlannı da etkileyebiliyor. Güvenli bağlanma özelliklerine sahip çocuklar, akranları arasında daha popüler oluyorlar. Özgüvenleri ile gruba liderlik edebiliyorlar, haklarını makul şekilde savunabiliyorlar. Duygularını yönetmede daha yetkin oldukları için arkadaş ilişkilerinde yaşadıkları olumsuzluklarla baş edebiliyorlar. Bu durum okula adaptasyonlarını kolaylaştırarak ders başarılarını da olumlu etkiliyor. Güvensiz bağlanma özellikleri taşıyan çocuklar ise akran zorbalığı gösterebiliyorlar ya da akran zorbalığına maruz kalabiliyorlar. Örneğin, Zeynep arkadaşlarıyla ilişkilerinde daha çekimser ve sessiz kalıyor. Zeynep'le oynamak ve zaman geçirmek isteyen arkadaşlan ise maalesef sayılı. Bu durum, Zeynep'le dalga geçilmesine bazen aşağılanmasına da neden olabiliyor. Zeynep bu yüzden okuldan soğuyor ve derslerini ihmal ediyor. Ali ise evde göremediği ilgiyi okulda hırçın davranarak üzerinde toplamaya çalışıyor. Arkadaşlarına karşı sert ve umursamaz davranıyor, onlarla dalga geçiyor bazen canlarını acıtıyor. Bu durum öğretmeniyle olan ilişkisine de olumsuz yansıyor. Ali ve Zeynep'in aksine Ayşe, arkadaşlarıyla empati kurabildiği, duygularını daha iyi yönetebildiği için seviliyor ve takdir topluyor. Akranları da Ayşe ile oynamaya can atıyorlar.

Haftaya: Bağlanmanın çocuğun gelişimine etkisi