Basında ÖzÜ - Değişen Güven İlişkileri ve 2021 Trendleri

Media Cat

Yeni yılın ilk MediaCat Live'ında yaşamda ve tüketimde yeni alışkanlıklar, yeni dönemde güven ilişkisine yön verecek faktörler ve öne çıkacak makro sosyokültürel trendler masaya yatırıldı.

Tohumlarım 2020'de attığımız ve farklı disiplinlerden sektörü yakından ilgilendiren konuları alamnda yetkin isimlerle derinlemesine irdelediğimiz MediaCat Live, kısa bir aranın ardından yeni temaları ve konuşmacılarıyla geri döndü. Yeni yılın ilk buluşması 18 Şubat'ta Özyeğin Üniversitesi İşletme Bölümü'nden Doç. Dr. Ceren Hayran Şanlı, Gazeteci Barış Soydan, İstanbul Bilgi Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü'nden Prof. Dr. Emre Erdoğan ve Wunderman Thompson Strateji Direktörü Pelin Karagöz Hüner'in katılımıyla online olarak gerçekleşti. 

FOMO'nun Dijital Hali

Güven, Dayanışma ve Markalar başlıklı ilk oturumda Doç. Dr. Ceren Hayran Şanlı MediaCat Genel Yayın Yönetmeni Pelin Özkan'ın FOMO sendromuna dair sorularını yanıtladı. Sohbetin ana başlıkları arasında "etrafta olup biteni kaçırma, mahrum kalma korkusu" olarak tanımlanan FOMO'nun deneyimlenme biçiminin pandemiden sonra ne yöne evrildiği; pazarlamacıların FOMO hissini besleyerek ya da azaltarak markalarına nasıl fayda sağladıkları; tüketicilerin markalarla kurdukları güven bağındaki değişimler; marka temsilcileri ve elçilerinden beklentiler gibi konular vardı.

Toplumun yaklaşık yüzde 8o'inin FOMO'dan mustarip olduğu, sendromun özellikle genç kuşağı hastalık derecesinde etkilediği ve hayat dursa da dijital dünyadaki hareketliliğin devamı nedeniyle sendromun sadece form değiştirdiğinin de altı çizildi. Doç. Dr. Ceren Hayran Şanlı bu değişimi şu sözlerle örneklendirdi: "Önceleri bulunamadığımız yerleri, katılamadığımız etkinlikleri sosyal medyada görmek FOMO'yu tetiklerken, bugün kaçırdığımız bir Netflix dizisi dahi aynı etkiyi yaratıyor. Üstelik insanlar bir başkasının da aynı diziyi kaçırdığını öğrendiğinde örtük bir memnuniyet duyuyor."

Kıtlık Dönemi

Buluşmanın ikinci oturumunun konukları Gazeteci Barış Soydan ve Prof. Dr. Emre Erdoğan oldu. Tedirginlik ve Belirsizlik Çağında Toplumsal Hallerimiz başlığıyla gerçekleşen oturumda Prof. Dr. Emre Erdoğan insanlara ne kadar güvendiğimizin ölçütü olan genelleştirilmiş güven oranının Türkiye'deki düşüklüğüne dikkat çekti ve bir kıtlık döneminde olduğumuzun altını çizdi. "Hareketlilik kıt. Eğitim kıt. İlişkiler kıt. Kıtlıkla terbiye edilmiş bir nesille karşı karşıya kalacağız. Bu, daha seçici olmayı beraberinde getirebilir" dedi ve ekledi: "Olanaklar kıt olduğunda önceliklendirmeler devreye girer. Bu önceliklendirmelerdeki farklılıklar artacak. Hangi alana bakarsak bakalım toplu büyüme olmayacak; herkes her şeyi almayacak, her şeyi takip etmeyecek." Barış Soydan ise güven meselesini tüketici perspektifinden yorumladı. 2018'de rahip Brunson davasıyla dolar kurunun o döneme göre çok yüksek bir seviye olan 7,20'lere çıkması ve enflasyonun ani yükselişiyle tüketici güveninin sert bir düşüşe geçtiği dönemi hatırlatan Soydan, "Hâlâ bu düşüşü yaşıyoruz. Dolardaki sert oynamalar herkesin geleceğe olan güvenini zedeliyor" dedi. Son birkaç aydır tüketici güven endeksinde küçük iyileşmeler olduğunu belirten Soydan, buna rağmen Türkiye'deki tüketicilerin endeksin karamsar tarafında durduğuna dikkat çekti. Bu karamsarlığın çok üst düzeyde olmadığını, ancak tüketim harcamalarının güçlü bir biçimde yükselmesinin önünü tıkamaya yetecek seviyede olduğunu söyledi. Oturumun gündeminde yeni neslin dünya düzeni ve iş yaşamından beklentileri de vardı. Her iki katılımcı da, gençliğin sahip olduğu potansiyeli kaynağa çevirebilmek için süreç adaletini sağlamanın, onları dinlemenin ve yönetimde söz vermeningerekliliğine dikkat çekti.

Doç. Dr. Ceren Hayran Şanlı
Özyeğin Üniversitesi Öğretim Üyesi

FOMO Müşteri Sadakatini Düşürüyor

FOMO'dan beslenen markalar var. Bunun en güncel örneklerinden biri Clubhouse. Uzun bekleme listeleri var, girmek zor. Üye olup girseniz bile aynı anda aktif çok fazla sohbet olduğu için yine kaçırdıklarınıza karşı FOMO hissediyorsunuz. Tabelası olmayan, az sayıda insanın bildiği gece eğlence mekânları, bir dönem yılbaşı geceleri yayınlanan Victoria's Secret defilelerinin bir kereye mahsus olması, e-ticaret sitelerindeki sınırlı sayıda sunulan indirim fırsatları gibi stratejiler hep FOMO'dan faydalanıyor. İnsanlara bir deneyimin geçici olduğunu hissettirdiğinizde, bir sonrakinde kaçırmamak için daha çok uğraşıyorlar. Ancak bunun müşteri sadakatini olumsuz etkilediğini de belirtmek gerek. 

Örneğin, biri çok isteyerek gittiği bir restoranda yemek yerken rakip bir işletme ona fırsatlarını gösterme şansı yakaladığında, bir sonrakinde genellikle kaçırdığı deneyime yöneliyor. İç dünyamıza döndüğümüz son dönemde tüketiciye sahip olduğunun değerini bilmeye yönelik mesajlarla seslenen, FOMO'yu azaltmaya hizmet eden uygulamalar da revaçta. Burada meditasyon uygulamaları başı çekiyor.