Basında ÖzÜ - Bağlanma ve Duygu Yönetimi

Milliyet

Geçen hafta erken çocukluktaki travmanın bağlanmaya etkileri üzerinde durmuştuk. Çocukluk travmaları hem duygusal hem fiziksel olarak geri dönülemez izler bırakabiliyor. Aynı zamanda da duygularımızı ne yoğunlukta ve sıklıkta yaşayacağımızı belirleyebiliyorlar. Yani bağlanma ve bağlanma ilişkindeki deneyimlerimiz, bizlere duygularımızı nasıl ifade edeceğimizi, bazı duygularımızı nasıl kontrol edeceğimizi ve yöneteceğimizle ilgili de kalıplar sunuyor. Şimdi farklı bağlanma stillerine sahip anne-çocuk İkilileri üzerinden açıklamaya çalışalım.

Güvenli Bağlanma: Ayşe ve Annesi

Ayşe'nin annesi, Ayşe'ye zor zamanlarında güvenli sığınak ve çevresini keşfederken de güvenli alanı sağlayabiliyordu. Ayrıca, Ayşe'nin annesi, çocuğuyla duyguları üzerine de konuşabiliyor. Ayşe üzgün öfkeli, mutlu, heyecanlı, coşkulu olduğunda, ya da hayal kırıklığına uğradığında annesi bunları fark ediyor. Örneğin Ayşe ve annesi, üzülmenin kötü bir his olduğunu ve bazen gözyaşı dökücek kadar bizi etkileyebileceğini konuşuyor. Ayşe heycanlanınca, kalp atışının hızlandığını, nefesinin kesildiğini ve ellerinin terleyebileceğim annesinden öğrenmiş. Kızgın olduğu zamanlarda da annesine bunu söylüyor, bazen öfkesini gösterip anlatabilmek için resimler çiziyor. Ayşe'nin annesi de onun hiçbir duygusunu yok saymıyor. Kendisinin bu duygularla nasıl başettiğini ona anlatıyor. Ayşe mutsuzken onu kucağına alıp sarılarak onunla konuşuyor. Böylece Ayşe'nin mutsuzluğunu hem fiziksel hem duygusal olarak paylaşıyor. Böylece Ayşe annesiyle her şeyi konuşarak ve paylaşarak büyüyor. Gelecekte, sorunlar yaşadığında, baş etmekte zorlandığı durumlarda annesinden destek alabiliyor. Annesi yanında yoksa, bu sefer öğretmeninden ya da arkadaşlarından bu desteği sağlayabiliyor. Araştırmalar gösteriyor ki, Ayşe gibi güvenli bağlanan çocuklar, güvensiz bağlanan çocuklara göre olumsuz duygular yaşarken fizyolojik olarak da daha az zorlanıyorlar. Örneğin heycanlandıklarında veya sinirlendiklerinde, bu duygulara yol açan bedensel değişimleri çok daha hızlı normale dönüyor. Yaşadıkları stresin etkilerinden daha hızlı sıyrılıp, eski hallerine geri dönebiliyorlar. Daha az yoğunlukta stres yaşıyorlar. Bu durumda, bağışıklık sistemleri iyi çalışıyor, daha az hasta oluyorlar.

Peki güvensiz bağlanma gösteren Zeynep ve Ali duygularını nasıl yönetiyorlar?

Zeynep ve Ali'nin anneleri duygularla ilgili pek konuşmuyorlar. Hatta bazı duygular hiç yokmuş gibi davranıyorlar. Zeynep ve Ali, duyguları, duyguların onlarda nasıl etkileri olduğunu ve bu duygularla nasıl baş edileceğini anneleriyle beraber konuşmadıkları için öfkendiklerinde, hayal kırıklığına uğradıklarında, heycanlandıklarında ne yapacaklarını bilemiyorlar. Bazen bu duygularını çevrelerine zarar vererek gösteriyorlar. Bazen de içlerine kapanıyorlar. Annelerinden korktukları ve kabul görmeyeceklerini düşündükleri için anneleriyle paylaşamıyorlar. Sonuç olarak Zeynep ve Ali duygularını yönetmede yalnız kalıyorlar. Kendilerince işe yaramayan, çevrelerince kabul görmeyecek, bazen de onları zor durumda bırakabilecek yöntemler geliştiriyorlar. Zorlandıkları anlarda çevrelerinden destek almayı ya bilmiyorlar ya da bu desteği yeterince iyi değerlendiremiyorlar. Bunlara bağlı olarak, çoğu zaman daha yoğun stres yaşıyorlar ve hem psikolojik hem bedensel olarak stresin olumsuz etkileriyle yaşamak zorunda kalıyorlar.

Gelecek hafta: Bağlanma ve Psikolojik Bozukluklar