Özyeğin Üniversitesi’nden Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Örnek ve Öncü Yaklaşım

Bologna Üniversitesi öncülüğünde yürütülen ve Avrupa Komisyonu’nun Ufuk 2020 programı kapsamında yaptığı çağrı üzerine, üniversitemizin sosyal bilimler alanında gerçekleştirdiği ilk AB projesi PLOTİNA’ nın (Araştırma, inovasyon ve eğitimde toplumsal cinsiyet dengesinin ve katılımın teşvik edilmesi) katılımcı kuruluşları 10 – 11 Ocak 2018 tarihlerinde kampüsümüzde bir araya geldi.

Üniversitemiz ile birlikte University of Bologna (İtalya), University of Warwick (İngiltere), Kemijski National Institute of Chemistry (Slovenya), Lisbon School of Economics and Management, Uni. of Lisbon (Portekiz), Mondragon University (İspanya) üniversitelerinin yanı sıra sivil toplum kuruluşları Zentrum für Soziale Innovation, Centro Studi Progetto Donna e Diversity, Elhuyar Consultancy ve Elhuyar Communication’dan projeyi yürüten temsilcilerin katıldığı toplantıda, akademik dünya da dahil olmak üzere bütün mesleki ortamlardaki istihdam, kariyer gelişimi ve karar alma süreçlerinde var olan dengesiz toplumsal cinsiyet temsilini azaltmaya yönelik çözüm önerileri tartışıldı. Projenin her bir ortağı, yerel ve kurumsal faktörleri göz önünde bulundurarak hazırladıkları toplumsal cinsiyet eşitliği planlarını paylaştı.

PLOTINA Projesi’nin temel hedefi, her bir katılımcı kurumun özgün kimliği ve bu kimliğin daha fazla değer kazanması dikkate alınarak insan potansiyelinin tam anlamıyla gelişmesini sağlayacak Toplumsal Cinsiyet Eşitlik Planları tasarlamak, uygulamak ve bunların etkilerini ölçmektir. 

Proje ile kadın ve erkeklerin kariyerleri boyunca karşılaştıkları çok sayıda engeli aşmalarını sağlayacak ve yetenek israfının önlenmesi için bu bireylerin gelişimlerine katkıda bulunacak araçların yaratılması, karar verme süreçlerinde toplumsal cinsiyet dengesini artıracak stratejilerin hayata geçirilmesi, araştırma ve öğretim içeriklerinin geliştirilmesinde cinsiyet ve toplumsal cinsiyet parametrelerinin kullanılmasıyla görüş ve yöntemlerde çeşitliliğin sağlanması hedefleniyor. Bu üç temel hedef ile PLOTINA, TÜSİAD ile birlikte üniversitemizce yürütülen BM Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’ni hayata geçirmek üzere kurulmuş “Sürdürülebilir Kalkınma Forumu” programıyla da örtüşüyor.

Proje süresince öz değerlendirme yöntemleri ve araçları, iyi uygulamalar kütüphanesi ve veri tabanı gibi çeşitli kaynaklar oluşturulacak. Bu kaynaklar, diğer Avrupa üniversiteleri ve kuruluşlarının kendi Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Planlarını uygulamaya koymalarını teşvik etmek amacıyla genel erişime açılacak.  

Üniversitemiz bünyesinde PLOTINA projesi yürütücülerinden Doktora Sonrası Araştırmacı Serhat Uyurkulak ’’PLOTINA adlı proje, Avrupa Komisyonu’nun Ufuk 2020 programı kapsamında yapılan çağrı üzerine hazırladık.  Projenin amacı, araştırma süreçlerinde kadın akademisyenlerin yetenek ve birikim israfının önüne geçilerek, farklı görüş ve yaklaşımların çeşitliliğinin artırılmasını sağlamak, böylece inovasyonda mükemmeliyeti, yaratılan sosyal ve ekonomik değeri arttırmaktır. Türkiye’de kadın araştırmacı sayısının artmış olmasına ve bu araştırmacılar çoğunlukla üniversitelerde çalışma eğilimi göstermesine rağmen, çok azı bilimsel kariyerin faydalarından eşit şekilde yararlanıp gerçek bir katkı yapma konusunda eşit fırsatlara sahiptir. Cam tavan olarak da bilinen dikey ayrımcılık olgusunun yanı sıra, son derece yaygın olan yatay ayrımcılık nedeniyle kadınların büyük bir kısmı belli meslek türlerinde veya akademik pozisyonlarda yoğunlaşmıştır. Genelde akademik ve idari pozisyon yükseldikçe, bu düzeylerde yer alan kadın oranı da düşmektedir. Bu toplumsal cinsiyet dengesizliği, araştırma alanındaki uluslararası rekabet gücünü kısıtlamakta, mükemmeliyetin en iyi şekilde sergilenebilmesine sekte vurmaktadır.

Bu gerçeklerden yola çıkarak, PLOTINA projesi, yeni Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Planları geliştirmeyi, uygulamayı, yaymayı ve bu planların etkisini ölçmeyi amaçlamaktadır. Bu planlar, akademik dünya da dahil olmak üzere bütün mesleki ortamlardaki istihdam, kariyer gelişimi ve karar alma süreçlerinde var olan dengesiz toplumsal cinsiyet temsilini azaltmak üzere tasarlanmıştır. Projenin her bir ortağı, yerel ve kurumsal faktörleri göz önünde bulundurarak kendine özgü toplumsal cinsiyet eşitliği planları hazırlayacaktır. Uygulamaların başarısı, bu planların kurumlarımızda yarattığı sürdürülebilir kültürel ve yapısal değişikliklere göre hesaplanacaktır. Başarılı fikirler kamuoyu ile paylaşılarak diğer kurumlara ve ülkelere örnek teşkil edecektir. 

PLOTINA’nın ikinci hedefi ise, bilimsel araştırmalarda cinsiyet farkındalığını artırmaktır. Zihinsel mekanizmalar üzerine gerçekleştirilen temel araştırmalardan, tüketim mallarının geliştirilmesine kadar her alanda yapılan çalışmalara cinsiyet boyutunun da dahil edilmesi, yalnızca ilginç olguları daha derinden anlamamızı sağlamakla kalmayacak, aynı zamanda öğrencileri ve araştırmacıları, araştırma konularını yepyeni bir bakış açısıyla –örneğin toplumsal cinsiyet açısından ele almaya teşvik edecektir. Özetle, PLOTINA akademik dünyada cinsiyet eşitliğinin daha da yerleşmesine katkıda bulunurken cinsiyet farkındalığına sahip bilimi teşvik edecektir.’’ dedi.