Basında ÖzÜ - Güvenli Bağlanmayı Etkileyen Risk Faktörleri

Milliyet

Geçen hafta bağlanmanın çocuk gelişimine etkisine ve güvenli bağlanmanın olumlu katkısına değinmiştik. Çocuk gelişiminde etkili olan faktörlerin büyük bölümü bağlanma ilşikisini de şekillendirebiliyor. Çoğunlukla aile ve özellikle de annenin özellikleri bizler için kritik. Geniş açıdan bakıldığında, ailenin düşük gelir ve eğitim durumu, daha odaklanarak baktığımızda ise ailenin özellikle de annenin psikolojik sağlık sorunları, çocuğun zorlayıcı mizaç özelliklerine karşı takınılan tutum ve ebeveynlik davranışları altı çizilen unsurlar. Annenin psikolojik sağlığına, çocuğun mizaç özelliklerine ve dolaylı olarak ebeveynlik davranışlarına değinmiştik. Şimdi sosyoekonomik düzey olarak tanımladığımız ailenin gelir ve eğitim durumunun önemine bakalım.

Sosyaekonomik Düzey ve Bağlanma

Ailenin sosyoekonomik düzeyi, çocuk bakımıyla ilgili temel ihtiyaçlara ne hızda ve kolaylıkta erişilebileceğini belirliyor. Bunun yanı sıra, ebeveynlerin hem genel hem de çocuk bakımında yaşadıkları stresi, çaresizliği, aldıkları sosyal desteği de şekillendirebiliyor. Dezavantajlı durumdaki ailede sadece imkanlar değil, çocuğa gösterilen sabır ve özen de erezyona uğrayabiliyor. Tüm bunlar da güvensiz bağlanmaya zemin hazırlayabiliyor. Araştırmalara baktığımızda düşük sosyoekonomik düzeydeki annelerin çocuklarına daha sert ve acımasız davranabildiklerini, çocuklarının çevreyle etkileşimlerinde daha müdahaleci olduklarını, çocuklarına empati yaparak yaklaşmada zorlandıklarını görüyoruz.

Peki Ayşe, Zeynep ve Ali için Durum Nasıl?

Örneklerimizi düşündüğümüzde, Zeynep ve Ali'nin ailesindeki ekonomik zorluklar, annelerini daha kaygılı ve toleransız hale getirmiş. Çevrelerinde aile büyükleri olmadığı için sosyal destek ağları da sınırlı. Zeynep'in ve Ali'nin yaşadıkları zorlukları, kendi yaşadıkları sorunlar yüzünden ya zamanında fark edemiyorlar ya da etkin çözüm üretmede yetersiz kalıyorlar. Öte yandan, Ayşe'nin annesi hem kendisini geliştirebilmek hem Ayşe'ye daha iyi bir anne olabilmek için çevresiyle ilgili. Mümkün olduğu kadar okumaya, öğrenmeye ve çevresindeki ebeveynlerde gözlemlediği olumlu davranışları hayatına aktarmaya çalışıyor. Zeynep ve Ali'nin annelerinden daha meraklı ve çocuğuyla daha aktif şekilde ilgileniyor. Zaman zaman yaşadığı stresi, çaresizliği ve yalnızlığı Ayşe'ye yansıtmamaya çalışıyor, başetmek için yöntemler geliştirmeye çabalıyor. Yapılan araştırmalarda anne eğitiminin, güvenli bağlanmayı desteklediğini vurguluyor. Bu yüzden erken çocukluk döneminde müdahale programları büyük önem taşıyor.

Önümüzdeki hafta: Bağlanma odaklı müdahale programları.